Her öksürdüğünde utanmayı kim ister? Stres tip idrar kaçırma daha çok kadınlarda görülen ve idrar torbasını taşıyan kaslar ve bunların liflerindeki zayıflık nedeni ile idrar tutma mekanizmalarının görevlerini yerine getirememesi sonucunda öksürme, hapşırma, merdiven çıkma, ıkınma gibi karın içi basıncının arttığı durumlarda kişinin istemsiz dolar ak idrar kaçırması durumudur. Bahsettiğimiz durumların bir kişinin hayatında ne kadar sık olduğunu düşünürseniz yaşam kalitesini ne kadar bozduğunu da tahmin etmek zor olmasa gerek. İstanbul Florence Nightingale Hastanesi, Üroloji bölümünden Op. Dr. Tuğba Karadeniz Atalay, 10 adımda stres tipi idrar kaçırma hastalığıyla mücadelenin yöntemine dikkat çekti. Kadın anatomisinde mesaneyi ve idrar kanalını (üretra) taşıyan kas demetleri ve lifler vardır. Bunlar aslında ne yazık ki zayıf bağlardır. Mesanenin normal çalışması sırasında bu bağlar mesaneden idrarın dışarı kaçmasını engeller. Doğum, hormonal değişiklikler, kabızlık, aşırı kilo, fazla zayıflık, geçirilen bazı ameliyatlar bu kas ve liflerin zayıflamasına neden olur. Bu durumlarda idrar kaçırmalar başlar. 1. İdrar kaçırma tedavisine nasıl karar veriliyor? Bebeklik çağı dışında idrar kaçırmak hiçbir yaş grubu için doğal değildir. Bu nedenle eğer idrar kaçırma oluyor ise bunun ne tipte olduğu ayırt edilerek tedavi yapılmalıdır. Tedavi kararı verirken kişinin yaşı gibi özellikleri, hormonal durumu, sosyal hayatı, cinsel yaşamı, tıbbi durumu, muayenede kasların gevşekliği, beklentileri gibi çok yönlü bir değerlendirme sonrasında tedavilere hasta ile birlikte karar verilir. 2. Stres tip idrar kaçırmanın tipleri var mı? Kaçırmanın şiddetine göre hafif, orta ve şiddetli olarak 3 grupta incelemek mümkün. Tedavi seçeneklerini tartışırken de bu değerlendirme bizim için önemli olmaktadır. Stres tip idrar kaçırma tek başına olabildiği gibi aşırı aktif mesane olarak adlandırılan mesane duyarlılığında artışı ile de birlikte olabilir. Bu durumun aydınlatılması da önemli olacaktır. 3. Ne tip tedaviler uygulanmaktadır? Saf stres tip idrar kaçırma şikâyetleri olanlarda cerrahi ve cerrahi dışı tedaviler olmak üzere seçenekler vardır. İleri derecede olan hastalarda ilk tedavi cerrahi olarak bozuk olan anatominin düzeltilmesidir. Hafif ve orta şiddetli olan olgularda ise cerrahi dışı pelvik taban kaslarını güçlendirici fizik tedavi ve egzersiz ve esas olarak da son yıllarda vajinal lazer uygulamaları önerilmektedir. 4. Vajinal lazer uygulaması nasıl çalışıyor? Bahsettiğimiz gibi stres tip idrar kaçırmada esas etken mesaneyi taşıyan kas ve liflerdeki gevşemedir. Bu durum kas ve liflerin protein içeriklerinin değişmesine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Vajinal olarak uygulanan lazer kas ve liflerde taze kolajen yapımını dokuların eski özelliklerini kazanmasını sağlamaktadır. Bununla beraber vajen duvarındaki cilt, ciltaltı dokusu ve kas-lif tabakasında kalınlaşma, damarlanmasında artış ve doğal bir gençleşme sağlanabilmektedir. 5. Kullanılan lazerin bir özelliği var mı? Lazer aslında bir çeşit enerji kaynağı ve bunun da çok farklı tipleri var. Vajinal olarak uygulanan lazer derin tabakalara kadar ilerleyip dokularda ölüme neden olmayan Erdmium-YAG lazerdir. Bunun özelliği istenilen dokularda belirli oranda bir ısı etkisi yaratarak doku desteğini sağlayan kolajen maddesinin yapımını uyarmak ve vajinal kanalda daralmayı sağlamaktır. 6. Nasıl uygulanmaktadır? Herhangi bir cerrahi kesi, anestezi gereksinimi olmadan ayaktan uygulanan ve etkisi kısa süre içinde görülmeye başlayan bir tedavidir. İşlem ayaktan yapılmakta ve 20-30dakikalık bir seans sonrasında hasta yürüyerek gidebilmektedir. Bilinen sistemik bir yan etkisi yoktur. Kısa süreli bir ağrı dışında bildirilmiş ciddi bir başka yan etkisi de bulunmamaktadır. 7. Diğer tedavilerle beraber kullanılabilir mi? Bu uygulamanın yapılması daha sonra cerrahi gereksinim olanlarda cerrahi başarısını arttırabilmekte ve cerrahiden istenilen etkiyi almayan hastalarda da sonuçlarda iyileşmeyi sağlayabilmektedir. Aynın zamanda başta bahsettiğimiz miks ya da karma tip idrar kaçırmalarda kullanılması gereken ilaç tedavilerim açısından da herhangi bir problem oluşturmamaktadır. 8. Vajinal lazer sadece idrar kaçırma durumlarında mı kullanılmaktadır? Vajinal lazer aynı zamanda vajinal kanalın daraltılmasında, kayganlık sorunu olan bayanlarda doku yenilenmesi için, özellikle meme kanseri gibi hormon kullanımım sorunlu olan bayanlarda menapozun vajinal etkilerinin giderilmesinde çok etkili bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bayanlardaki ağrılı ilişki gibi cinsel sorunlarda da etkinliği bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Tüm bunları bir arayan getirdiğimizde kadınlarda hayat kalitesini ciddi oranda arttırabildiği gösterilmiştir. 9. Peki kaç seans uygulamak gerekir? Pelvik kas-lif demetlerindeki durum, menapoz etkileri ve kişinin şikayetlerine göre 1-3 seans uygulanmasın gerekebilmektedir. 10. Kimler bu işlemi tercih etmelidir? Öncelikle hafif-orta derecede idrar kaçırma şikayetleri olanlar, vajinal kanalın genişliğinin nedeni ile cinsel sorun yaşayanlar, menopoz sonrasında özellikle ağrı, kaşıntı gibi şikayetleri olanlar bu tedavi için başvurmalıdır. Bu işlem için başvuran hastalar tarafımızdan değerlendirildikten sonra kişiye özel tedavi düzenlenebilmektedir. Buraya başvuran hastalarda sadece lazer değil tüm cerrahi ve cerrahi dışı seçenekleri sunabilmek önemlidir.