SİGARA BU HASTALIĞIN DÜŞMANI Son yıllarda yapılan araştırmalarda sigara kullanımının yanında beslenme alışkanlıklarının da romatoid artrit gelişimini etkilediğini dile getiren Dr. Ali Uğur Ünal şunları söyledi: “Kadınlar romatoid artrit hastalığına yakalanmaya daha yatkındır. Daha çok 30-60 yaş aralığındaki kadınlarda görülür. Hastalığın oluşumunda genetik yatkınlık çok önemlidir. Çevresel faktörlerin de yanı sıra en net ilişkisi kanıtlanmış olan etkileyici faktör sigaradır. Sigara özellikle genetik yatkınlığı olanlarda hastalık riskini kat ve kat artırıyor. Sigara kadar net olmasa da enfeksiyonlar, özellikle diş eti enfeksiyonları gibi sebeplerde tetikleyiciler arasındadır. Romatoid artrit eklemlerde ağrı, şişlik ve tutukluk seyrinde en sık görülen iltihabi eklem hastalığıdır. El ve ayak küçük eklemleri ve el ve ayak bileklerini tutar. Tutulum klasik olarak simetriktir, yani iki taraflıdır. Şişlik olan eklemlerde ağrı, hassasiyet, tutukluluk ve genellikle 30 dakikadan uzun süren sabah tutukluğu semptomları eşlik eder. Hastalık sadece bir eklem hastalığı değil sistematik bir hastalıktır. Hastalık yalızca eklemleri tutmakla kalmaz. Akciğer tutulumu, perikardit dediğimiz kalp zarı iltihabı, plevrit dediğimiz akciğer zarı iltihabı, ağız ve göz kuruluğu, sklerit, episklerit gibi göz hastalıkları, cilt altı nodüller, vaskülit dediğimiz damar iltihabı, anemi, amilodaza bağlı böbrek yetmezliğine neden olabilir. Diyabet gibi kalp damar hastalığı riskini artıran bir hastalıktır, dolayısıyla hastalığın etkin tedavisi önemlidir.” 6 HAFTADAN FAZLA TUTUKLUK VARSA DİKKAT! Dr. Ali Uğur Ünal, “Hastalarımız şikayetleri üzerine bize başvurduğunda hastalık belirtilerine ve sağlık geçmişine dair sorular sorarız. Aynı zamanda fiziksel muayeneden geçiririz. Hastanın öyküsü, fizik muayene bulguları, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleriyle tanısını koyarız. 6 haftadan uzun süren sabah tutukluğu ve simetrik eklemlerde ağrı önemli bir bulgudur. Fiziksel muayenede hassas ve şiş eklem görüntüsü, kan testlerinde sedimantasyon ve CRP gibi iltihap testlerin yüksek olması, RF ve Anti CCP testlerinin pozitif olması tanıda yardımcı olmaktadır. Fakat bu testlerin hepsinin negatif olduğu ama romatoid artrit tanısı koyduğumuz hastalar da olmaktadır. Testler negatif olduğu için bazı hastalar romatoloji uzmanına geç yönlendirilebiliyor. Hastanın öyküsü ve kliniğin iyi değerlendirilmesi tanı koymanın en önemli kriteridir.” diye konuştu. ERKEN TANI ÇOK ÖNEMLİ Yapılan araştırmalarda ilk 3 ay içinde tanı konulup tedaviye başlanmayan hastalarda eklemlerde yapısal hasar, fonksiyonel kayıp ve sakatlığın daha fazla olduğunu dile getiren Dr. Uğur Ünal, “Hastalığın tanısında erken teşhis büyük önem taşıyor. Bu sayede eklem hasarlarının önüne geçmek mümkün olabiliyor. Ancak hastalığın yeterince tanınmaması tanı ve tedavide gecikmelere neden oluyor. Bu sebeple hastaların konunun uzmanına erken yönlendirilmesi ve erken tanı konulması çok önemlidir. Romatoid artrit tanısını koyar koymaz romatizma ilaçlarına başlanması gerekmektedir. Ağızdan alınan ilaçlar ve biyolojik tedavi dediğimiz cilt altı veya damar yoluyla uygulanan ilaçlar hastalığı tedavi etmekte kullanılmaktadır. Tedavide hedeflediğimiz remisyon dediğimiz tam ya da tama yakın iyilik halidir. Halk arasında bilinenin aksine iltihaplı romatizmanın tedavisi var ve mümkündür” dedi. KIRMIZI ETİ AZALTIN, FINDIK-FISTIK YİYİN Düşük proteinli diyetlerin hastalığın gelişimini azalttığını söyleyen Dr. Ünal, fazla kırmızı et tüketiminin ise romatoid artrit gelişimini arttırdığını söyledi. Genel olarak sağlıklı ve dengeli bir beslenme şekli, özellikle bol meyve, sebze, zeytinyağı ve balık içeren Akdeniz diyetinin benimsenmesinin uygun olduğunu kaydeden Dr. Ünal şu önerilerde bulundu: “Balık, fındık ve fıstık gibi gıdalarda bulunan Omega 3’ün iltihap üzerinde olumlu etkileri olmaktadır. Balık yağında bulunan Omega 3 hassas eklemleri ve sabah sertliğini azaltır. Buna ek olarak sebze ve meyveler ile alacağınız lifler ve zeytinyağının da iltihabı azaltabileceği gözlemlenmiştir. Son dönemde popüler olan bitkisel ilaçların romatizma tedavisinde etkinliğini gösteren bilimsel bir kanıt yoktur. Hastalarda egzersiz özellikle kronik hastalığı olanlarda hayat boyu sağlık için büyük önem taşır. Romatoid artrit gibi iltihabi hastalıklar, kalp damar hastalıklarının görülme riskini artırdığından, egzersiz hastalığın seyrini değiştirme açısından büyük önem taşır. Egzersiz hastalık aktivitelerini düşürür, yorgunluk ve ağrıyı azaltır, depresyonu azaltır, uyku ve yaşam kalitesini düzeltir. Eklemlerin hareketliliğini, esnekliğini ve kas gücünü arttırır. Kemik erimesi riskini azaltır. Kilonun korunmasına yardımcı olur.” İLAÇLARINIZI AKSATMAYIN! Ünal; “Verilen tedavilerle şikayetleri azalan hastaların bir kısmı iyi olduğunu ve iyileştiğini düşünerek ilaçlarını kesiyor veya takiplerini bırakıyorlar. Bu en sık yapılan yanlışlardan biridir. Diğer sık yapılan yanlış ise hastanın çevresinden etkilenerek ilaçları yan etki yapacağını düşünerek doktordan habersiz ilaçlarını kesmesidir. Romatoid artritin kronik bir hastalık olduğunu ve romatoloji uzmanı tarafından düzenli takip edilmesi gerektiğini hastalar unutmamalıdır” diyerek uyarılarda bulundu.