Fındık piyasasında uzun süredir üreticilerin şikâyet ettiği tekelleşme ve baskılanmış fiyat sorunu, Rekabet Kurumu’nun devreye girmesiyle yeni bir döneme giriyor. Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, hem Ferrero soruşturmasının sonuçlarını hem de fındık fiyatlarındaki son durumu açıkladı. Küle’nin açıklamaları, özellikle Karadenizli üreticilere umut verdi.
“Türk Fındığının Girmediği Çikolatanın Kaliteli Olması Mümkün Değil”
A Para’ya konuşan Küle, Türk fındığının küresel pazardaki stratejik yerini vurgulayarak, üreticinin hak ettiği değeri alması için önemli adımlar attıklarını söyledi. Türkiye’nin dünya fındık üretiminin yüzde 70’ini tek başına karşıladığını hatırlatan Küle, sadece Ordu’nun bile birçok ülkeden daha fazla üretim yaptığına dikkat çekti.
Çiftçinin En Büyük Sorunu: Güçlü Alıcı Tekeli
Küle, sektördeki temel sorunun Ferrero’nun piyasa üzerindeki ağır alıcı gücü olduğunu belirtti. Dünya devi şirketin yılda yaklaşık 200 bin ton fındık aldığını ifade eden Küle, bu alım gücünün fiyat oluşumunu olumsuz etkilediğini belirtti.
En kritik bulgulardan biri ise Ferrero’nun “yüksek sezonda” alım yapmaması oldu. Ağustos ortasından aralık ayına kadar alımın durdurulduğunu belirten Küle, “Bu strateji fiyatı aşağı çekti ve üretici hak ettiği değeri alamadı” dedi.
Ferrero’ya Tarihi Düzenlemeler: 3 Zorunlu Kural
Rekabet Kurumu, soruşturmayı sektörün hızlı toparlanabilmesi için “taahhüt” sistemiyle tamamladı. Ferrero’nun uymayı kabul ettiği 3 kritik kural şöyle:
1- Fiyat Alt Sınırı: TMO’nun Altında Alım Yasak
Ferrero, TMO’nun açıkladığı referans fiyatın altında asla fındık alamayacak.
2- 100 Bin Ton Kabuğu Fındık Limiti
Ferrero’nun kabuklu fındık alımına kota getirildi. Yıllık alımı 100 bin tonla sınırlı olacak.
Eksik kalan ihtiyacını ise işlenmiş iç fındık olarak yerel fabrikalardan temin etmek zorunda.
Bu uygulama sayesinde bölgedeki fabrikaların kapanmasının ve işsizliğin önüne geçilecek.
3- Yüksek Sezonda Zorunlu Alım
Ferrero, Eylül–Aralık döneminde en az 45 bin ton kabuklu fındık almak zorunda.
Böylece alım yapmayarak fiyatın düşmesini bekleme dönemi sona eriyor.
İklim Felaketi Sonrası Esnek Uygulama
Bu yıl yaşanan don nedeniyle rekoltenin %40’tan fazla düşerek yaklaşık 400 bin tona indiğini hatırlatan Küle, Ferrero’nun “yüksek sezon alım zorunluluğunu” askıya alma talebini reddettiklerini, ancak üretimdeki düşüş oranında bir esnekliğe giderek 45 bin tonluk zorunluluğu bu sezon için 30 bin tona indirdiklerini söyledi.
Fiyatlarda Yükseliş Başladı: “Aralık Sonrası Bir Miktar Daha Artabilir”
Başkan Küle, alınan kararların piyasaya yansımasının başladığını belirterek şunları söyledi:
“Fiyatlar 270 liradan 300 liranın üzerine çıktı. Piyasanın sağlıklı işleyişiyle birlikte Aralık ayından sonra bir miktar daha artmasını bekliyorum.”
Üretici İçin Yeni Bir Dönem Başlıyor
Rekabet Kurumu’nun attığı adımlar, yıllardır fiyat baskısından yakınan fındık üreticisi için tarihi bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Sektör uzmanları, fiyatların önümüzdeki haftalarda daha istikrarlı ve üretici lehine seyredeceğini öngörüyor.
